پنج مشکل رایج خواب و علل آنها
ما حدود یک سوم از زندگی خود را صرف خوابیدن می‌کنیم و داشتن یک خواب خوب شبانه برای سلامتی ما بسیار مهم است. با این حال، طبق کتاب خواب سفید 2022، 51.4 درصد از افراد از مشکلات خفیف خواب و 23.2 درصد از ما از کیفیت خواب نامناسب رنج می‌برند. در ادامه به پنج مشکل رایج مرتبط با خواب و علائم هشدار دهنده از بدن که می تواند به تشخیص آنها کمک کند اشاره می‌کنیم.
تکان دادن بدن هنگام به خواب رفتن
آیا تا به حال دیده اید که به خواب رفته اید اما با یک تکان ناگهانی بدن خود از خواب بیدار شوید؟ این حرکات غیرارادی ماهیچه ها به عنوان تکان‌های هیپنیک شناخته می شوند و درست قبل از خواب عمیق رخ می دهند. حرکات هیپنیک معمولاً با خواب یا احساس افتادن همراه است.
خواب در پنج مرحله رخ می دهد: بیداری (W)، خواب سبک (N1) و (N2)، خواب عمیق (N3) و حرکت سریع چشم (REM).
برخی افراد حرکات هیپنیک را با “توسعه فیزیولوژیکی” یا به عنوان نشانه های مرگ ناگهانی مرتبط می دانند. اما در واقع، تکان‌های هیپنیک، پدیده‌های فیزیولوژیکی رایجی هستند که تفاوتی با سکسکه و پرش پلک ندارند. کارشناسان خاطرنشان کرده‌اند که حرکات هیپنیک غیرمعمول نیست، به طوری که حدود 70 درصد از ما حداقل یک بار و 10 درصد آن را به صورت روزانه تجربه می‌کنیم.
تکان های هیپنیک گاه به گاه جای نگرانی نیست، اما اگر رایج تر می‌شوند، باید بررسی کنید که آیا از موارد زیر رنج می برید:
- استرس روحی بیش از حد
استرس ذهنی طولانی‌مدت می‌تواند باعث تحریک بیش از حد اعصاب جمجمه‌ای شود که منجر به عدم تعادل در مکانیسم مغز برای کنترل بیداری و خواب و در نتیجه منجر به تکان‌های هیپنیک می‌شود.
- کمبود کلسیم
کمبود کلسیم به راحتی می تواند منجر به انقباض یا اسپاسم عضلانی شود.
- آسیب مغزی
اگر حرکات هیپنیک با علائمی مانند سردرد و سرگیجه همراه باشد، قشر مغز یا هیپوتالاموس ممکن است آسیب ببیند. توصیه می شود در صورت بروز این علائم به موقع تحت مراقبت های پزشکی قرار بگیرید.
فلج خواب
فلج خواب یک نوع شایع اختلال خواب است که در آن فرد پس از بیدار شدن ناگهانی به طور موقت قادر به حرکت یا صحبت کردن نیست و یا مشکلاتی در تنفس دارد. این اختلال اغلب در مرحله REM خواب رخ می دهد.
هنگامی که فردی به طور ناگهانی از REM بیدار می شود، مغز او بیدار و بسیار فعال است، اما ماهیچه های او “فلج” شده و قادر به حرکت نیستند، جدا از چشم ها و ماهیچه‌هایی که برای تنفس استفاده می شوند. این به این دلیل است که ارتباط عصبی بین مغز و عضلات هنوز بازسازی نشده است.
فلج خواب مکرر ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- استرس بیش از حد
استرس، کار زیاد ، اضطراب و تحریک بیش از حد مغز قبل از خواب می تواند بر کیفیت خواب تأثیر منفی بگذارد و ممکن است منجر به بی خوابی، رویاپردازی بیش از حد یا فلج خواب شود.
- عادات بد خواب
عادات بد خواب، مانند پوشاندن سر هنگام خواب، خوابیدن روی شکم، خوابیدن زیر پتوی بسیار سنگین یا خوابیدن با بازوها روی سینه می‌تواند باعث گردش خون و تنفس ضعیف و در نتیجه فلج خواب شود. علاوه بر این، خوابیدن بیش از حد بلند مدت روی بالش می‌تواند باعث خمیدگی غیرطبیعی گردن شما شود ، اختلال در تنفس و فلج خواب شود.
در خواب حرف زدن
صحبت کردن در خواب به معنای حرف زدن یا ایجاد صداهایی غیر از خروپف در هنگام خواب است. اغلب اوقات، یک متکلم خواب چیزی را که در هنگام خواب گفته به خاطر نمی آورد.
صحبت کردن در خواب معمولاً نشان دهنده یک مشکل پزشکی نیست، اما اگر مکرر رخ دهد، ممکن است ناشی از عواملی مانند تنش ذهنی، خستگی یا استرس بیش از حد باشد.
اگر یک فرد میانسال یا سالخورده به طور ناگهانی در طول خواب شروع به صحبت کردن کرد، بهتر است به دنبال مشاوره پزشکی حرفه ای باشید، زیرا می تواند نشان دهنده مشکلات سیستم عصبی باشد.
دندان قروچه شبانه
ساییدن دندان ها اغلب در کودکان رایج است، اما ممکن است در بزرگسالان نیز دیده شود. دندان قروچه عمل ساییدن یا فشردن غیرارادی و ناخودآگاه دندان ها است که ممکن است در هنگام خواب یا بیداری رخ دهد. فشردن غیر ارادی دندان ها نیز به عنوان نوعی دندان قروچه در نظر گرفته می شود.
ساییدن دندان ها در خواب شبانه معمولاً با انگل های دستگاه گوارش مرتبط است اما ممکن است لزوماً به این معنا نباشد، زیرا شواهد واضحی مبنی بر ارتباط علت و معلولی بین انگل ها و دندان قروچه وجود ندارد. چنین انگل هایی با بهبود شرایط بهداشتی به طور فزاینده ای غیر معمول می شوند.
دندان قروچه با عوامل زیر مرتبط است:
- احساسات منفی
استرس و افسردگی بیش از حد می تواند منجر به دندان قروچه شود.
- آپنه خواب
افرادی که خروپف می کنند یا از آپنه خواب رنج می برند، بیشتر در هنگام خواب دندان قروچه می کنند. به این علت که مغز تلاش می‌کند راه هوایی تنفسی را تنظیم کند و باعث می شود عضلات صورت و فک به طور ناخودآگاه منقبض شوند.
- مالیکلوژن دندانی
افراد مبتلا به مالیکلوژن، بیشتر در معرض خطر ساییدن یا فشردن دندان های خود در هنگام خواب هستند.
خروپف کردن
خروپف در میان بزرگسالان رایج است و برخی از افراد حتی بر این باورند که خروپف نشانه خواب سالم است. متأسفانه، شاهدی برای اثبات این ادعا وجود ندارد. خروپف ناشی از فشردن هوا از طریق مسیر تنفسی باریک است. هنگامی که هوا از دهان یا بینی به سمت ریه ها جریان می یابد، بافت راه هوایی مرتعش می شود که باعث خروپف می شود.
بنابراین، چرا راه هوایی باریک است؟ با نوع خروپف می توانیم علت را پی ببریم:
خروپف سبک و ریتمیک می‌تواند ناشی از عواملی مانند کار زیاد، سیگار کشیدن، نوشیدن الکل و وضعیت نامناسب خواب باشد. به طور کلی نیازی به درمان ندارد و با استراحت، ترک سیگار و نوشیدنی و تغییر وضعیت خواب می توان آن را تسکین داد.
با این حال، خروپف بلند و نامنظم می‌تواند نشانه‌ای از آپنه انسدادی خواب/سندرم هیپوپنه (OSAHS) باشد. علت آن ممکن است ناشی از چاقی، یا ناهنجاری های ساختاری راه هوایی فوقانی مانند رینیت مزمن، پولیپ بینی و هیپرتروفی غدد باشد. افرادی که از چنین مشکلاتی رنج می برند راه هوایی را تنگ و یا حتی به طور کامل مسدود کرده اند. OSAHS ممکن است منجر به بیماری های قلبی عروقی مانند فشار خون بالا، بیماری عروق کرونر قلب، ترومبوز مغزی، و همچنین بیماری های گوارشی مانند ازوفاژیت ریفلاکس و فارنژیت شود.
اگر متوجه شدید که یکی از عزیزان شمااز هر یک از این مشکلات رنج می برد، توصیه می شود در اسرع وقت به دنبال کمک پزشکی باشید.